Kerst

2013 zit er ook in Nigeria bijna op. Geen geweldig jaar, 2013, maar saai was het in ieder geval niet. Volgend jaar wordt alles beter! Ik doe altijd graag aan zulke voornemens. Zeker nu, ook al is het in Nigeria niet erg realistisch. Misschien juist daarom. Met een Nigeriaanse Professor in de Politicologie zat ik Nigeria, Afrika, en natuurlijk Mandela te bespreken. Luisteren vooral. Hij legde het uit zoals alleen wijze oude mannen dat kunnen:

5% van de mensen is heel goed. Speciaal. Een andere 5% is door en door slecht. De overige 90% valt ofwel de goede, ofwel de slechte kant op, afhankelijk van welke 5% de macht heeft. In Nigeria is het de rotte 5% die al ruim 50 jaar de dienst uitmaakt, en dus de 90% meetrekt in wangedrag en ellende. Ik was uitgenodigd door zijn schoonzoon, die maar weinig interesse had in de discussie, en toen hij me naar huis bracht zei: “je moet me helpen met een contact in Europa. Ik moet hier weg!”

“Nelson Mandela, dat kan in Nigeria helemaal niet.” Mandela zou in Nigeria ofwel ‘gewoon’ verdwenen zijn, ofwel met bakken geld en een positie het zwijgen zijn opgelegd. (Want, zo zegt men hier: ‘you do not talk while you are eating’…) Een van de betere activisten tegen de Nigeriaanse regering is inmiddels zelf woordvoerder van die nutteloze regering. “Nee, het wordt niks.” Maar er is toch altijd hoop? Vroeg ik. Ja. Toch wel. De briljante gouverneur van Lagos is ook uit het niets gekomen. Je weet het maar nooit. We moeten blijven bidden.

Omdat het hier iedereen betreft, die kerk dus, betreft het ook de
slechte mensen. De hypocrisie, dat is waarschijnlijk het ergste. Hoogdravende woorden, en dan anderen kapotmaken, jatten, liegen en bedriegen. Prima. De leiders van de beste kerken vliegen in privéjets rond. De Roomse logica van de mensen dom houden en het paradijs in klinkende munt laten betalen. (Ook al heb je in Nigeria geen muntgeld, enkel plakkerige briefjes.) En Jezus is op alle afbeeldingen die wat triest kijkende witte man met baard. Snapt nou echt niemand dat het ze is opgedrongen? Fela Kuti legt het toch allemaal uit – suffer suffer for world, enjoy for heaven – we worden belazerd!

Wole Soyinka (Nigeriaanse Nobelprijswinnaar) schreef dat de wereld er beter aan toe zou zijn zonder religie. Daar ben ik het geloof ik wel mee eens. Vooral omdat er nogal wat afgemoord wordt, in de naam van God. Aan de andere kant, de mensen hebben hier veel plezier in de kerk. (Ik ga soms best op een uitnodiging in.) Het is feest, veel dansen, muziek, vrolijkheid. Meer een sociale gelegenheid, die ook van alles invult wat de overheid nalaat. Nee, je kunt moeilijk enkel de kerk de zwarte piet (mag je dat nog zeggen?) toeschuiven. Het is meer bidden voor het vliegtuig vertrekt in plaats van even de motoren te controleren wat stoort. Stom, vindt men hier ook. Je moet niet alleen bidden, je moet óók de motoren controleren. Anders stort je neer. (In dit geval werd een overleden politicus naar huis gevlogen, met zijn hele familie. ‘Die is nu twee keer doodgegaan.’ Dat vonden ze hier dan wel weer humor. Maar dat Nigeriaanse vliegtuigen om de haverklap uit de lucht vallen, blijft triest.)

Zelfs bij de herdenking van Mandela werd een sneer uitgedeeld richting Nigeria. Veelzeggend. Maar men moet natuurlijk nooit vergeten dat de meeste mensen hier goed zijn, gewoon hun best doen, maar slachtoffer zijn van die 5% van de professor. Dus voor 2014 is het de bedoeling boven de gemiddelde 90% uit te stijgen. Proberen bij de 5% te horen waarvan Nelson Mandela de baas was. De 90% verder proberen te helpen en die andere 5% overwinnen.

Nou. Niet te dramatisch worden. Als vrijwilliger is het goed mee te leven, je een beetje deel van het geheel te voelen. Maar dat ben je natuurlijk niet. De voornaamste wens van de gemiddelde Nigeriaan is vertrekken, naar betere oorden. En je kunt als vrijwilligertje elke dag vertrekken, naar betere oorden, maar daar wilde je juist weg. Zingeving en avontuur! Dus niet zeiken, zeker niet miepen, ook niet als er een gigantische kakkerlak door je bed wandelt en iedereen jou, de enige blanke zonder geld, als kerstman ziet. En het dan in 2014 allemaal veel beter aanpakken dan dit jaar. Maar die koude kerst, thuis, die zal ik toch wel missen.